The Mirage

The problem with alternate reality stories – especially ones that try to ‘mirror' reality – is that it can be too easy to get ‘cute' with your ideas. The Mirage is a solid example of this. An abundance of tricksy bullshit almost derails what is otherwise a terrific central idea.

Het is 9/11/2001. Twee vliegtuigen vliegen in de Twin Towers, een derde vliegtuig boort zich in het hoofdkwartier van het ministerie van defensie, een vierde vliegtuig wordt door de passagiers gecrashed in een veld, op weg naar de residentie van de president.

9/11, maar dan wel 9 november en niet 11 september. En de torens staan niet in New York maar in Baghdad. En de terroristen die de aanslag claimen zijn niet Al Qaeda, maar de World Christian Alliance, een groep Noord-Amerikaanse white supremacists uit de Rocky Mountain Independent Territories, één van de vele staten en staatjes in Noord-Amerika.

In Mirage is het point of divergence met onze geschiedenis ergens rond het einde van de negentiende eeuw. Een resem staten in het Midden-Oosten scheuren af van het Ottomaanse Rijk en vormen de Arabische Liga, een losse federatie van staten. Ze beginnen meteen tegen elkaar te vechten; het Ottomaanse Rijk ziet zijn kans om zijn gebied te heroveren, maar dat valt tegen: de Arabische Liga coalesceert rond de gemeenschappelijke vijand, en onder leiding van een vers onafhankelijk Egypte en het Huis Van Saud, verslaan ze de Ottomanen.

Na die overwinning komen alle partijen samen in Egypte, en daar vindt het “mirakel van Alexandrië” plaats: tegen alle verwachtingen in slagen ze erin om hun interne verschillen opzij te zetten en vormen ze de Verenigde Arabische Staten, “één natie onder God”. Bij de oprichting bestaan de VAS uit Arabië, Bahrein, Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Irak, Jordanië, Koeweit, Libanon, Oman, Palestina, Qatar, Syrië en Yemen, en het religieuze district Mecca-MEdina. De hoofdstad is oorspronkelijk Caïro, maar na een paar jaar wordt het Riyadh.

Het nieuwe land is ideaal geplaatst om de internationale handel te controleren, met onder meer het Suezkanaal, en als er in 1910 olie ontdekt wordt, is het helemaal in orde.

Ondertussen in Europa: crisis, chaos en oorlog. In 1930 breekt een oorlog uit tussen ruwweg Europa en Azië; de VAS blijven eerst neutraal, maar als de Duitsers en Italianen de moslims van Noord-Afrika bedreigen, en als Japan Maleisië en Indonesië binnenvalt, komt daar een einde aan. In 1941 verklaren de Verenigde Arabische Staten de oorlog aan de asmogendheden. Tegen 1943 hebben ze Libië, Tunesië, Algerije, Marokko en Mauretanië bevrijd, die meteen nieuwe staten worden in de VAS.

In 1943 landen ze op de stranden van Zuid-Frankrijk, terwijl geallieerde Arabische, Perzische, Turkse en Koerdische troepen Rome bevrijden, en terwijl het Russisch Orthodox Leger zijn eigen offensief lanceert tegen het Duitse Oostfront. In Zuid-Oost-Azië bevrijden Arabieren en Indische troepen de Indonesische archipel en de Filippijnen; in augustus 1945 geeft Japan zich over, nadat ze een derde atoombom op Tokyo hebben geïncasseerd. En in december 1946 wordt Adolf Hitler onthoofd in Nürenberg.

In 1948 wordt Israël opgericht, in ruwweg de noordelijke helft van vroeger Duitsland. Jaren 1950: de Koude Kruistocht begint.  Jaren 1960: eerste moslim op de maan, Somalië en Soedan vervoegen de VAS. Jaren 1970-90: Christenen, vooral Noord-Amerikaanse Evangelische Christenen, radikaliseren. Israël blijft een eiland van Arabische bondgenoten in een steeds extremer wordend Europa. En dan is er de Mexicaanse Golfoorlog. Waarbij de VAS Noord-Amerika binnenvalt. En uiteindelijk de aanslag op de Torens in Baghdad.

    *

So far, so good

point of divergence

Mirage

What an inventive, illuminating spec fic book! This book really exhibited all that I love of well-made speculative fiction: by twisting only one aspect of our reality, it managed to provoke thought and delight. More often than not, I found myself smiling and shaking my head. “Oh my God, this is AMAZING,” I kept thinking.

The twist (and it is pretty gimmicky, but what a payoff!): on November 11, 2001 (that is, 11/9), Christian fundamentalists (“Crusaders”) crash two planes into the twin towers of Baghdad. Baghdad is one of the big cities of the “United Arab States” (UAS), the historical global superpower.

Everything falls from that. While our protagonist is Mustafa, a Homeland Security cop, we cross paths with everyone from Rumsfeld to Osama bin Laden. And, as the story eventually says, “A dark prince in one world is a dark prince in all worlds.” Indeed, everyone's Bizarro!roles are at once familiar and strange: often illuminating on some aspect of their real world character or circumstances. And the whole upside-down world is an amazing mental exercise: I, at least, was constantly confronted with my Orientalist and War on Terror prejudices. Why does a broken-out Washington DC, where children throw rocks at (UAS) Marine tanks, strike me as so unbelievable? Why did the (no doubt intentional) over-familiarizing of the Homeland Security cops' stories constantly pull me back to “how American it sounded”. And the way Christianity was treated; with the same post-colonial hegemonic condescension as the way the West treats Islam... Really a great book! It reminded me in style and inventiveness of Lydia Millet's equally strange and superb “Oh Pure and Radiant Heart” (a story of atomic bomb scientists, Oppenheimer among them, waking up in 2003 New Mexico).

And what made me flip out, and give this the illustrious fifth star, is how - within this parallel worlds itself - our “real” world begins to push its way in. When the author introduced this, I was even more delighted - it was really exciting to see how he developed this.

Another thing this book did well (and a characteristic of my all-time favorite spec fic book, Gateway, by Fred Pohl) is the periodic primary document intervals: in this case, each chapter is prologued by a parallel-world Wikipedia article - here called the Library of Alexandria - on topics from women's rights to Saddam Hussein (here a mob boss) to 11/9 itself.

If I have one critique, it's that the story sometimes reads a bit too much like being TOLD (rather than shown) this amazing, strange place - especially when the author is establishing each cop's backstory (interesting as they all are). But that's a pretty small quibble, given how great the whole set-up and execution is.

SO. GOOD.

(Let it be known that my beloved Cory Doctorow first alerted me to this book via this Boing Boing post: http://boingboing.net/2012/02/07/matt-ruffs-the-mirage.html)

The premise and world building were awesome: the United Arab States is a world superpower, and America a mess of warring factions. On 11/9/01, Christian terrorists crash a plane into the World Trade Center in Baghdad.
I really enjoyed the earlier parts of the book, but felt let down by later sections. I still recommend reading it, but wish it had held up all the way through.